Stichting It Klokhús

Realisatie:  2025
Waar: Zorgboerderij It Klokhús te Heeg (Osingahuzen 45)

Wat is een belevingstuin?

Stichting It Klokhús wil graag een belevingstuin realiseren voor mensen met dementie. Een belevingstuin heeft namelijk een positieve invloed op de kwaliteit van leven voor mensen met dementie. Deze belevingstuin bevindt zich in de buitenomgeving, de zintuigen ruiken, horen, zien, voelen en proeven worden geprikkeld en mensen worden tot activiteiten gestimuleerd. Natuurlijke elementen zoals bomen, struiken, kruiden, bloemen, water, tast- en bewegingselementen, muziek, geluid en kunstvoorwerpen worden o.a. ingezet in een belevingstuin. Voor mensen met dementie is zintuigelijke waarneming een belangrijke manier om te ervaren. Op deze manier worden ze zich bewust van de wereld om hen heen.

De belevingstuin komt in essentie tegemoet aan 3 behoeften van mensen met dementie: zintuigelijke prikkeling, activiteiten en oriëntatie.

Mensen met dementie leiden aan lange termijn- en korte termijn geheugenverlies. Het terughalen en opnemen van informatie is daarom vaak lastig. Door elementen te plaatsen in een belevingstuin die herinneringen oproepen kan iemand met dementie makkelijker zijn gevoelens uiten, verhaal vertellen of tot rust komen. Dit is een positieve vorm van reminiscentie (het bewust ophalen van herinneringen) bij mensen met dementie. Bij een ernstigere vorm van dementie komt het belang van het prikkelen van de zintuigen nog meer naar voren, hiervoor is een tuin een ideale plek. Er zijn verschillende mogelijkheden om het zintuig ‘zien’ te prikkelen met de juiste beplanting. Felle contrasterende kleuren, om mensen waarbij het zicht langzaam afneemt nog te kunnen prikkelen. Of beplanting in kleuren die ‘vloeken’ zodat interactie kan worden uitgelokt of kleuren die minder opvallen wat aanzet tot rust.

Daarnaast stimuleert een belevingstuin tot actief bezig zijn, maar ook tot een vorm van zingeving en eigenwaarde. Dit wordt gestimuleerd doordat er interactie ontstaat met verschillende mensen, het biedt afleiding en kan een mooie structuur bieden in de dagindeling.

Uit onderzoek is gebleken dat verschillende ontspannen buitenactiviteiten een positieve uitwerking hebben op het welzijn bij mensen met dementie. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het maken van wandelingen. Het vermindert gevoelens van angst, nervositeit en verdriet en activeert het lange termijn geheugen. De activiteiten in een belevingstuin worden aangepast aan de persoon met dementie, het belangrijkste is dat er plezier wordt beleefd aan de belevingstuin.

Activiteiten rondom de belevingstuin zullen vaak in combinatie met een begeleider uitgevoerd gaan worden. Voor een deelnemer is het namelijk lastig om zonder een begeleider spontaan herinneringen op te halen. Ook maakt de deelnemer dan niet zo snel gebruik van bewegingselementen. Activiteiten die echter wel soms op eigen initiatief van de persoon met dementie worden gebruikt, zijn die met herkenbare elementen. Denk dan bijvoorbeeld aan een moestuin-, kruiden,- of pluktuin, oppottafel, dierenweide of waslijn. Het werken in de moestuin zal niet op intensief niveau zijn, om hierin tegemoet te komen kan het moestuinieren op hoogte gerealiseerd worden met verhoogde bedden. Denk hierbij aan moestuinbakken. Elke handeling waartoe iemand wordt gestimuleerd tot beweging, draagt bij aan kwaliteit van leven.

Uitwerking:

Het idee is om de mensen met dementie de 4 seizoenen mee te kunnen laten beleven. Planten en bomen die in het seizoen wisselen, denk aan fruitbomen en/of planten die in de herfst knalrood worden. Ook is het belangrijk om bredere paden met een duidelijk eindpunt zoals een zitbankje te realiseren, dit stimuleert overzichtelijkheid. Betekenisvolle en herkenbare elementen toevoegen zodat de oriëntatie wordt vergroot aan de belevingstuin. Een ideale belevingstuin bestaat dan ook uit 4 tuintypen, ontmoetingstuin, ontspanning tuin, activiteitentuin en de zintuigprikkelende tuin. Zodat iedereen een eigen plekje kan opzoeken waar hij/zij zich fijn voelt.

Sociaal contact in de ontmoetingstuin

Stichting It Klokhús wil dat de tuin openbaar wordt voor bezoekers in de tijden dat de zorgboerderij ook geopend is. Dit stimuleert interactie met de deelnemers die op dat moment op de dagbesteding aanwezig zijn. Bezoekers zouden dan een praatje kunnen maken met de gasten of een handje kunnen helpen in de tuin. Dit stimuleert het gewone leven en geeft een enorme toegevoegde waarde voor de mensen met dementie. In de toekomst zou hierbij een theetuin met gezamenlijk terras gerealiseerd kunnen worden, wat weer activiteiten biedt voor de deelnemers van de dagbesteding en de maatschappelijke impact nog meer vergroot. Deelnemers van de dagbesteding kunnen dan ondersteunen bij het aanbieden van thee/koffie of kunnen op de dagbesteding lekkernijen bereiden die in de theetuin genuttigd kunnen worden. Bezoekers kunnen er dan voor kiezen om een eigen bijdrage te doneren aan de stichting, zodat hiermee weer nieuwe projecten kunnen worden gerealiseerd.